Tehlikeli Madde Taşımacılığı Nedir? Nasıl Yapılır?
Günümüzde sanayi, enerji, sağlık ve tarım gibi birçok sektörde kullanılan kimyasallar ve özel nitelikli maddeler, lojistik sektörünün en hassas alanlarından biri olan tehlikeli madde taşımacılığı kavramını ön plana çıkarmıştır.
Günümüzde sanayi, enerji, sağlık ve tarım gibi birçok sektörde kullanılan kimyasallar ve özel nitelikli maddeler, lojistik sektörünün en hassas alanlarından biri olan tehlikeli madde taşımacılığı kavramını ön plana çıkarmıştır. Yanıcı, patlayıcı, zehirli, aşındırıcı veya çevreye zararlı potansiyele sahip bu tür maddelerin taşınması özel bilgi, donanım ve yasal düzenlemeler gerektirir. Peki, tehlikeli madde taşımacılığı nedir, nasıl yapılır ve bu süreçte nelere dikkat edilmelidir?
Tehlikeli Madde Taşımacılığı Nedir?
Tehlikeli madde taşımacılığı, insan sağlığına, çevreye ve canlı yaşamına zarar verme potansiyeli taşıyan maddelerin karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu veya boru hatları aracılığıyla bir yerden başka bir yere güvenli bir şekilde nakledilmesini ifade eder. Bu maddeler; ADR (Karayolu ile Tehlikeli Madde Taşımacılığı Anlaşması) başta olmak üzere çeşitli ulusal ve uluslararası mevzuatlarla düzenlenir.
Tehlikeli maddeler, genellikle şu ana sınıflarda değerlendirilir:
- Patlayıcı maddeler (Sınıf 1)
- Gazlar (Sınıf 2)
- Yanıcı sıvılar (Sınıf 3)
- Yanıcı katılar (Sınıf 4)
- Oksitleyici maddeler ve organik peroksitler (Sınıf 5)
- Zehirli ve enfekte edici maddeler (Sınıf 6)
- Radyoaktif maddeler (Sınıf 7)
- Aşındırıcı maddeler (Sınıf 8)
- Diğer tehlikeli maddeler (Sınıf 9)
Tehlikeli Madde Taşımacılığı Nasıl Yapılır?
Tehlikeli maddelerin güvenli bir şekilde taşınması, birkaç temel adımda gerçekleştirilmektedir:
- Yasal Mevzuata Uyum: Türkiye'de tehlikeli madde taşımacılığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından belirlenen düzenlemelere ve ADR Anlaşması'na tabidir. Taşıma yapacak firmaların, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) istihdam etmesi zorunludur. Ayrıca şoförlerin de SRC 5 belgesi alması gerekir.
- Doğru Sınıflandırma ve Etiketleme: Taşınacak madde doğru şekilde sınıflandırılmalı, UN numarası belirlenmeli ve uygun uyarı etiketleri taşıma aracına ve ambalajlara uygulanmalıdır. Yanlış sınıflandırma, ciddi yasal yaptırımlara ve kaza risklerine yol açabilir.
- Uygun Ambalaj ve Araç Seçimi: Her tehlikeli madde türü için özel olarak tasarlanmış ambalaj ve taşıma ekipmanları kullanılmalıdır. Ambalajlar sızdırmaz, darbelere dayanıklı ve sızma durumunda müdahale edilebilir olmalıdır. Taşıma araçlarının da sızdırmazlık, izolasyon ve güvenlik ekipmanları açısından uygunluğu denetlenmelidir.
- Eğitimli ve Belgeli Personel: Taşımada görev alacak sürücülerin SRC 5 belgesi ile birlikte düzenli olarak güncel eğitimlerden geçmiş olması gerekir. Aynı zamanda yükleme, boşaltma ve elleçleme personelinin de tehlikeli madde taşımacılığı konusunda bilinçli olması şarttır.
- Acil Durum Planları ve Güvenlik Önlemleri: Taşıma sırasında oluşabilecek kazalara karşı önceden hazırlanmış acil durum eylem planları, koruyucu ekipmanlar ve iletişim protokolleri hazır bulundurulmalıdır. Ayrıca güzergah üzerinde riskli bölgeler için alternatif yollar belirlenmelidir.
Neden Profesyonel Hizmet Alınmalı?
Tehlikeli madde taşımacılığı; bilgi eksikliği, ekipman yetersizliği veya prosedür hataları nedeniyle hem çevresel felaketlere hem de ağır yasal yaptırımlara yol açabilir. Bu nedenle, bu alanda uzmanlaşmış, lisanslı lojistik firmalarından profesyonel destek almak, operasyonel güvenlik açısından büyük önem taşır.